Sockä- und Underhosästreik
Das Zusammenleben der Sprachen und Kulturen in Graubünden: Das ist das Thema der Kolumne «Convivenza», die wöchentlich in der «Südostschweiz» und der romanischen Tageszeitung «La Quotidiana» publiziert wird.
Chürzli bin i mid dm Soon gä poschtä gsi. We mä scho mid mä Mannävolch im Ladä underwägs ischt, söll dr säb au ds Wägäli stossä, han i zuä mä gseid. Aber i hätti s eigetli wüssä chönnä; albig bin i de mid miir Waar uf dr Suäch na däm Wägäli, will är, astatt das Gfeert äswannä praktisch abzstellä, s albig mid mä nümmt und das in Geng, wa i nüd bruuchä. Mid dä Armä und Hend voll Gguttärä, Schgärnüz und Würscht geid de d Rüäfig los: «Luziii, wa bischt?» Was i de suss no gseid han, schriib i da nid, aber ä Vrchäuferi hed luut glachet und gmeint: «Ja, preziis so iss! Frauä löönd irä Wagä a mä Ort staa, wa är nid stöört und ds Mannävolch robet dän albig mit und vrstopft di Geng.» De si mr in ds Hengärä cho und eis hed ds andärä ärgää. Zmaal si mr bir Wäsch glandet, bi Sockä, Underhosä und Liibli.
Sit Jaar und Tag ergärä i mi mindeschtens zweimal ir Wuchä, wen i Wäsch übertuä. Da tauchend de im Wäschchorb derä vrschrumplätä Teili uf, Sockä, wa ritschratsch eifach äso vam Fuäss gäzogä chomend, vrcheert und um d Helfti chürzer, das mä nid ämal weiss, wa di rächt Siitä weer. Und de chund au no äs Gschmäckli us denä vrwurschtletä Dinger, das mä meint, da lageri zweijerigä Alpchääs ir Wäsch. Nei, am beschtä nid aarüärä, nu än Wusch und in d Mäschinä mid derä Waar. Au mid dä Underhosä und Liibli mach i s äso.
Aber äbä, wenn den diä Sach wider astendig schmeckti, geit s de hald an ds Uufheichä und dr Erger wider va vornä loos. Sit Jaar und Tag. Und mindeschtens all Manet muul i wider mid minä Mannävölcher, bhauptä, schi chönnend jetz de sälber wäschä. Villicht bessert s de für ei Sutt, aber bim zweitä ischt scho wider fertig, sit Jaar und Tag.
Und jetz chund s: Diä Vrchäuferi hed miär ärzellt, schi cheeri da gar nüd, scho lang nümä, wäder bim Wäschä, bim Uufheichä, no bim Zämäleggä. Und grad äso, wiä schi s aanträffi, cheem s in dä Chaschtä oder di Komodä.
«Ja sackräment, das ischt jetz aber än gnarret guäti Idee», han i gseid. Drum rüäf i mid dm hütigä Tag all Huusfrauä und, das de nid ättä no Reklämazionä gid, au d Huusmänner uuf, kümpftig preziis äso z vrfaarä wiä diä Vrchäuferi. Sockä- und Underhosästreik, und zwar sofort! Huusfrauädiplom in dä Chübel und drmid grad au dän jaarelang Erger bir Wäschätä. Zäb weer mr de no, wenn s uf diä Wiisch nid bessärä wurti mid ünschem Zämäläbä! Wenn i nu dra deichä, wövel Ziit i mid Sockä und Underhosä cheerä vrlorä han in denä fascht 40 Jaar, äs schellt mi fascht.
I han duä aber d Vrchäuferi nottä no gfreeget, wiä iri Mannävölcher uf iri nüü Methodä reagiert heijänd. Iri Antwort hed mr duä grad no äs bitschi z deichä gään. Irä Maan züüchi diä Sockä und Underhosä grad äso aan, wiä är schä im Chaschtä findi; vrcheert! Wenn iär drum än Maa gsiäd, wa d Sockä vrcheert aan hed, das weer de äbä där Maan vu derä Vrchäuferi. Und eis Guäts het s ja: Naa jeder zweitä Wäsch hed är schä de wider uf dr richtigä Siitä aan, d Sockä und d Underhosä.
Marietta Kobald-Walli, geboren 1960, lebt in Strahlegg/Fideris. Sie ist Fotografin und Journalistin, Hochbauzeichnerin, Ehefrau und Mutter von zwei Kindern.
Wörtliübersetzig
dr säb - dieser
albig - immer
astatt - anstatt, anstelle
Gguttärä - Flaschen
suss - sonst
robä - mitnehmen
Wusch - schnelle wischende Bewegung
muulä - maulen, schimpfen
Sutt - Wäsche (von sieden)
uf diä Wiisch - auf diese Weise
nottä - trotzdem
heijänd - hätten
äs schellt mi fascht - es graust mir
äs bitschi - ein bisschen
Wir bitten um euer Verständnis, dass der Zugang zu den Kommentaren unseren Abonnenten vorbehalten ist. Registriere dich und erhalte Zugriff auf mehr Artikel oder erhalte unlimitierter Zugang zu allen Inhalten, indem du dich für eines unserer digitalen Abos entscheidest.
Bereits Abonnent? Dann schnell einloggen.